Categorieën
Opgelucht Seks Teksten

Moslims, hou op elkaar de maat te nemen

Deze blogpost is eerder verschenen op FrontaalNaakt.

Vorige week zondag was het zover, toen werd de eerste aflevering van de documentaireserie over vrouwen in de islam, ‘Seks en de Zonde‘ uitgezonden, waarin ik werd geïnterviewd.

Eén van de redenen om mij te vragen was dat ik een internetblog heb, waarin ik heel open en soms provocatief beschrijf wat mijn levensvragen en worstelingen zijn. Het ging niet om een voorbeeld (Kijk, zo moet het!) of om een heldin (Zij doet het perfect!) of een slachtoffer (Zie je hoe erg de islam vrouwen onderdrukt?), maar om een persoonlijk verhaal van de innerlijke worsteling die we allemaal kennen, maar waar niet over gesproken kan en mag worden. Over de regels van de islam waar je je als persoon niet altijd of maar gedeeltelijk in kunt vinden, daar ging het over.

Hoofddoek verplicht

Mijn hart bonkte in mijn keel. Ik doe liever een voordracht op een podium met duizend man dan dat ik mezelf op een breedbeeld-TV zie, bedacht ik me. Mijn vriend Paul was bij me en dat vond ik fijn.

Tijdens en na de uitzending volgde er een tsunami van complimenten en lieve woorden aan mijn adres. Ik bleef stil. Zulke momenten maken dat ik even word lamgelegd. Complimenten. Altijd nog vreemde gewaarwordingen, waar ik moeilijk mee kan omgaan.

Die avond kreeg ik een telefoontje van mijn moeder. Dat ze het dapper vond dat ik mijn verhaal op televisie durfde te vertellen. Maar de volgende dag kwam ze deels terug op haar woorden. Ze was bijgepraat en begreep nu meer waar het over ging. Ze vond het jammer dat ik in haar ogen de islam te schande maakte. En ze probeerde me te overtuigen van de verplichting in de koran om een hoofddoek te dragen. Ik verweerde me rustig, door te zeggen dat die verplichting een interpretatie was. En dat ik een hoofddoek een keuze vond.

Aandachtsgeile hoer

Opnieuw drong het besef tot me door dat er zo’n ongelooflijk groot gat tussen ons zit. Behalve de generatiekloof gaapt er ook een sociaal-maatschappelijke kloof en is er een taalbarrière, die ervoor zorgt dat alles niet altijd even goed wordt begrepen en uitgelegd kan worden.

Het doet me soms denken aan het opsteken van je duim in Griekenland. Hier betekent het: Goed gedaan! En daar betekent het ‘t zelfde als hier een opgestoken middelvinger. Zo zijn er meer dingen waar ik – en ik denk mijn moeder ook – zich over blijven verbazen.

Over het algemeen waren de reacties over mijn optreden erg positief. Maar er zaten ook hele negatieve reacties tussen. “Aandachtsgeile hoer.” “Schijnheilige.” “Noemt zij zich moslima?” “Ik vind haar niet representatief.” “Ze is een racist, hebben jullie haar andere blog over Marokkaanse mannen gelezen?”

Bespreekbaar maken

Ik had het wel verwacht. Zoals met alles: je kunt het nooit goed doen.

Naar mijn idee ben ik oprecht, open en eerlijk geweest. Mijn intentie is en was om dingen bespreekbaar te maken die mensen (en ook moslims) het liefst onder een kleed wegvegen.

Ik ben al jaren tegenstander van een kop-in-het-zand-cultuur. Als er niet over gesproken wordt, bestaat het niet. Ondertussen raken jongeren en volwassenen in de knel met hun eigen geweten en handelen en kunnen ze nergens terecht. Door de hypocrisie is het vertrouwen in onszelf en onze mede-moslims verdwenen.

Ontkennen dat je seks hebt

Ik stel dit nu heel zwart-wit. Natuurlijk zijn er mensen die anders zijn, anders denken, anders leven enzovoort. Er is een islam, een interpretatie en er is een praktijk. En als mensen nu voor de verandering stoppen met te zeggen dat er binnen de islam dit of dat niet kan of mag, en als ze durven te erkennen dat die praktijk nu eenmaal niet altijd is wat de islam ons voorschrijft, dan zijn we echt al enorm ver!

Ik neem mijn eigen verantwoordelijkheid in eerlijkheid en het stoppen van hypocrisie. Stop met andere moslims de maat te nemen. Het is hypocriet om te ontkennen dat je een relatie hebt en dat je seks hebt. Doe niet zo krampachtig over seks. Het is niet zo dat iets niet bestaat als je het maar verzwijgt.

Zoals een Marokkaans gezegde luidt: “Een kameel ziet zijn eigen bulten niet, maar alleen die van zijn vriend.”

Categorieën
In gesprek

Seks en de zonde

Aflevering 1 (11 mei): De islam in de polder

Vertrekpunt van de serie is het islamdebat in Nederland, het beeld dat er van islamitische vrouwen bestaat en de persoonlijke ervaringen van deNederlands-Marokkaanse Fadwa Kartoubi, maatschappelijk werkster, blogster en alleenstaande moeder.

Terugkijken op Uitzending Gemist

Categorieën
Familie Opgelucht Teksten

De nooit verstuurde brief aan mijn ouders

Lieve mama en papa,

Wat heb ik jullie lief en wat hou ik enorm veel van jullie.

Groetjes en kusjes.

F.

Ps:

Dit zijn de woorden die ik je nooit kon vertellen.

Weet je nog mama? Dat ik 5 jaar was. We verhuisden van de flat naar een eengezinswoning? Ik pakte mijn fietsje en ging op buurtonderzoek uit. Ik vond een gigantische speeltuin achter ons nieuwe huis. Zo eentje met een glijbaan die tot in de hemel kwam. En schommels. Schommels waar ik uuuuuuurenlang op kon schommelen. Droomde van een wereld mooier dan wat zou komen. Een rad. Ik durfde erin te liggen, me goed vast te houden en keer op keer over de kop te gaan. Het leek net het echte leven die later zou komen.

Weet je nog dat ik gezocht werd, gevonden werd en weer opgesloten werd. Ik mocht nooit meer naar die speeltuin. Regelmatig keek ik met tranen in m’n ogen vanuit mijn kamer naar de spelende kinderen. Ik was verdrietig en begreep niet waarom niet alle kinderen hetzelfde konden zijn.

Weet je nog mama? Dat ik 7 jaar was. Ik kon al lezen en kreeg van meneer Molenaar Donald Duckjes als ik de oude kranten naar hem bracht. In één van die Donald Duckjes stond: Nu gratis (…)!

Ik vulde mijn gegevens in, mijn naam en adres en alles. En trots dat ik was dat ik dát kon. Ik deed de brief op de post en een week later hadden we de Donald Duck. Met een rekening. Weet je nog wat er gebeurde? Mama, weet je nog dat jij en papa het hadden geannuleerd? Maar dat 2 weken later toch weer een Donald Duck in de brievenbus lag. Weet je nog wat er toen gebeurde? Ik vond dat zó ongelooflijk onterecht!

Weet je nog dat ik alle ouderavondbrieven verstopte. Want ik wist wat er ging gebeuren als papa thuis kwam. Een 6 voor rekenen was nooit voldoende en als de juffrouw vertelde dat ik me niet concentreerde, was dit genoeg aanleiding tot… nou ja.. jij, papa en ik weten het wel.
Ik deed alsof ik sliep en zat in angst en spanning te wachten tot het moment dat de trap woest beklommen werd. Ik wist dat er 3 seconden zaten tussen de eerste trappenstap en de ruk aan mijn haar.

Lieve mama, weet je nog dat ik heel graag naar de bieb wilde gaan, omdat ik een spreekbeurt had? Ik mocht niet gaan. Ik moest nooit vragen waarom, want die vraag ging gepaard met negeren of harde fysieke botsingen. Ik haalde toen een onvoldoende. En kon niet uitleggen aan de juf dat ik niet mocht gaan.

Lieve mama… er zijn zoveel dingen gebeurd vroeger. Maar jullie wisten niet beter. Jij en papa wisten niet wat opvoeden was. Jij en papa oefenden op mij, als jullie eerste kind. Jij en papa hebben al jullie energie aan mij verspild.

Lieve papa en mama… ik vergeef jullie voor bijna alles wat er gebeurd is. Omdat ik weet dat het niet anders kon. Omdat er geen kennis was. En vooral omdat ik van jullie hou.

Mama, je vertelde me laatst, voor het eerst in je leven: “Mijn dochter, als ik wist wat ik nu weet, had ik die fouten nooit gemaakt.” Voor mij stond dat gelijk aan je excuses maken.

Terwijl ik dit schrijf, gaat mijn hart tekeer, zijn mijn handen trillend en ijskoud, en heb ik een zakdoek bij de hand.

Inmiddels zijn we zoveel jaren verder. Ik heb een gehuwd leven gehad, en ben gezegend met drie kinderen en de liefste en mooiste ex die iemand zich kan wensen. Ik zou willen dat het leven wat simpeler en makkelijker was, helaas is dat niet zo.

Ik ben een volwassen vrouw en over 3 jaar ben ik 40 jaar. Ik leef zoals ik wil leven en zoals ik denk dat goed voor me is. Ik heb de liefste man. En deze man wil ik nooit meer kwijt.
Lieve mama.. weet je dat in de tijd van de profeet er moslimvrouwen waren die gehuwd waren met niet-moslimmannen? En wist je dat de tijd van de profeet een andere tijd is als deze tijd. Toen waren mannen de baas, zij gaven de religie door aan de kinderen en zij leerden wat goed en slecht was.
De tijden zijn veranderd lieve mama. We leven in een maatschappij waar je ook andere mensen kunt tegenkomen dan alleen moslims.
Ik ben toevallig Paul tegengekomen. Hij is de meest lieve, zachtaardige, niet veroordelende man die ik ken. Paul houdt van mij als moslima en hij zal nooit mijn religie bestrijden, mij belachelijk maken of mij van mijn geloof afhouden. Integendeel.

Ik wil mij niet schamen voor mijn liefde voor een niet-moslim. Ik wil trots zijn op ons als eenheid. Ik wil laten zien dat je uit liefde voor Allah en uit liefde voor de liefde heel veel kunt.
Dat hokje waar ik .. en velen met mij, in zijn geplaatst – het hoe-het-moet-hokje – is me te klein geworden. Ik probeer verder te kijken, breder, beter.

Lieve mama, Paul en ik zijn bijna 3jaar samen. Zou je omwille van jouw liefde voor mij, Paul een kans willen geven? Zou je willen en durven accepteren dat niet iedereen hetzelfde denkt als jij? En dat een ieder verantwoordelijk is voor eigen daden?
Lieve mama.. ik zou van de daken willen schreeuwen hoe groot mijn liefde is voor Allah.. voor jou.. en voor Paul!! Maar kunnen mijn grote liefdes ooit de handen ineen slaan en uit liefde de acceptatie vormen die ik mijn hele leven al heb gemist??

 

Deze blogpost verscheen ook op Republiek Allochtonië.

Categorieën
Familie Opgelucht Seks Teksten

Ik wil geen Marokkaanse man

Dit stuk werd eerder gepubliceerd op Aicha Qandisha.

Door de jaren heen heb ik een enorme aversie ontwikkeld tegen Marokkaanse jongens en mannen. Als een vriendin me in vertrouwen nam en me vertelde hoe verliefd ze wel niet was, kwam mijn innerlijke Sherlock naar boven om excuses te zoeken schaamteloos kritiek op die jongen of man te kunnen leveren.

‘Heeft ie een baan? Nee? Dan wil hij misbruik van je maken.’
‘Belt ie je regelmatig? Nee? Dan heeft ie een andere vriendin.’
‘Mag je nog met vriendinnen omgaan? Nee? Dan wil hij je isoleren.’
Enzovoort, enzovoort.

Projectielbraken
Elke Marokkaanse man was mij een doorn in het oog; een klaploper, een parasiet, een leugenaar, een manipulator, een egoïst. Iemand die grenzen niet respecteert. En zo kan ik een hele pagina volschrijven.

Dat is niet zonder reden.

Ik was dertien jaar toen ik een soort van eerste vriendje kreeg. Mohamed. Mohamed was een lelijkerd. Grote neus, scheve tanden en hij sprak gebrekkig Nederlands. En ik had medelijden met hem en vond hem wel lief. We spraken stiekem af. Waar onze gesprekken dan over gingen, heb ik verdrongen. Hij rookte, en elke keer dat hij me een kus wilde geven, gaf ik hem mijn wang. Tot hij op een dag mn gezicht stevig vasthield en me vol op de mond zoende. Gevolg: projectielbraken. Of ja… Daar leek het wel op…

Na een paar maanden had ik het gehad met hem. Ik was afgeknapt op zijn overkomen, de rioollucht uit z’n mond, en het feit dat hij niet wilde stoppen met blowen. Elke ontmoeting was leeg, omdat er niets uit hem kwam qua ideeën over de wereld en gedachten over het leven. En ja, dat vond ik al belangrijk op mijn dertiende.

Mo2
Nadat het uit was, kreeg ik van iedereen in mijn omgeving de vraag waarom ik toch met hem had geneukt. Perplex was ik, omdat daar totaal geen sprake van was. Het idee alleen al.

Woest was ik, maar ze mochten erin stikken van me. Later kwam ik Mo tegen. Hij vertelde me trots dat hij was gestopt met roken. Hij blowde nu alleen nog maar. En oh ja: ‘Sorry dat ik mensen heb verteld dat we geneukt hadden.’ Hij was boos. Of ik weer verkering wilde.

Rond m’n vijftiende ontmoette ik Mohamed II. Mo nummer 2 woonde in Amsterdam, was een stuk ouder (26) en iets knapper dan Mo nummer 1. Mohamed werkte op Schiphol in de horeca. Ik liep altijd ver achter mijn ouders om zo Mo2 een kans de geven me te versieren. Hij kwam op een dag op me af en zei: Ewa zzzzin, je bint icht shhhhgoenhaid! Vertaling: ‘Zo dan knapperd, je bent echt een schoonheid.’

Ik voelde me gevleid. Vraag me niet waarom. Maar ik zag ons al: huisje, boompje, beestje… Noem het naïviteit. Dommigheid. Hormonen. Whatever, ik was op slag verliefd.

Tippelzone
Hij gaf me zijn nummer en zodra ik de kans had, rende ik naar de dichtstbijzijnde telefooncel om hem te bellen. Hij vroeg of ik zin had een keer met hem een film te kijken, gezellig samen naar de bios. En daarna wat eten. Klonk absoluut veelbelovend, echt een heer. Ondanks zijn gebrekkige Nederlands, kon ik hem wonderbaarlijk genoeg verstaan.

Aangekomen in Amsterdam moest ik achter het station op hem wachten. Hij zou me dan ophalen met zijn auto. Een Golf. What else? Twee mannen kwamen op me af. Wat ik ‘ervoor’ vroeg. Mijn hersenen vlogen alle kanten op. Op zoek naar kennis over wat deze mannen zouden kunnen bedoelen. Wist ik veel.

De tweede man was een engerd, dus ik rende weg. Gelukkig op tijd ‘gered’ door Mo 2. Een week later las ik in de krant dat Amsterdam de tippelzone wilde opheffen.

Mohamed reed naar ‘zijn huis’. Bleek later een geleend huis te zijn, van een vriend van hem. Op de vraag waarom we niet naar de bioscoop gingen, vertelde hij dat er geen plek meer was. Om me vervolgens op de bank aan te randen. Ik schopte hem van me af, sloeg hem in z’n gezicht en wist het huis uit te vluchten. Na aan één stuk gerend te hebben kwam ik aan op station Lelylaan. Ik kwam laat thuis en helaas waren m’n smoesjes op dat moment op.

Marktplaats voor illegalen
Nummer drie was, hoe kan het ook anders, weer een Mohammed. Hij woonde in Leiden en ik had hem leren kennen op een bruiloft. Toentertijd was dat de marktplaats voor illegalen om een meid te vinden. Kwam ik later achter. Mo 3 was ook illegaal. Maar dat vond ik niet zo erg. Mijn leven op dat moment bestond uit één gedachte: zo snel mogelijk het huis uit kunnen. Dat kon alleen door te trouwen. Elke Marokkaanse jongen was een potentiële klant. We hadden een half jaar een vage relatie. We deden niets anders dan voor zijn deur afspreken, giechelen en zinloze gesprekken voeren. Hij sprak over trouwen, hoe hij me om mijn hand zou komen vragen, en wat voor huwelijk we zouden hebben. Hoe we onze kinderen zouden noemen en andere onzin. Diep van binnen wist ik dat het onzin was, dat het een vlucht was van de thuissituatie. Maar de aandacht was wel fijn, en het fantaseren was ondanks dat het onrealistisch was, wel prettig.

Op een woensdag raakte ik in gesprek met het meisje naast me in de bus.
‘Oh leuk dat je ook een Marokkaanse vriend hebt.’
‘(…)\’
‘Toevallig dat hij ook Mohammed heet.’
‘(…)’
‘Ohja? Die van mij woont ook in de Merenwijk!’
‘(…)’
‘Hier een foto van de mijne. Heb jij ook een foto van jouw Mohammed?’

Sandra, zo bleek ze te heten, pakte in shock een foto van haar Mohammed. We bleken dezelfde man te daten. We spraken af hem hiermee te confronteren. Diezelfde dag stond ik voor zijn deur. Hij was geschrokken van mijn aanwezigheid, omdat hij Sandra verwachtte. Ik spuugde zo hartgrondig in zijn gezicht dat hij eruit zag als een blobvis. Ondanks dat mijn beeld van de Marokkaanse man in m’n jeugd al gruwelijk verpest is, had ik hem toch een kans gegeven dat beeld te herstellen, met als resultaat dat ik zwoer nooit meer een Marokkaanse man als partner te willen.

Natuurlijk is niet iedereen hetzelfde en er zijn geweldige Marokkaanse mannen. Ik ken ze. Ze zijn fantastisch. Zolang we gewoon vrienden zijn.

Categorieën
Teksten

Mijn geweten

Dit stuk werd eerder op FrontaalNaakt gepubliceerd.

Ik heb vroeger als kind weleens iets gestolen. Een reepje chocola bij de HEMA. Ik was toen twaalf jaar. De ontwikkeling van mijn geweten was in volle gang. Hoewel dat weleens op het randje balanceerde, die ontwikkeling, heb ik toch een redelijk geweten (we noemen het Kompas) weten op te bouwen.

Als achttienjarige ben ik teruggegaan naar de HEMA. Heb ik de manager verteld over mijn diefstal, jaren geleden, en bood, naast mijn excuses, aan om nog een reep te kopen en het dubbele te betalen. Waarom? Omdat Kompas vreselijk zat te knagen. De manager vomd het geweldig en gaf me de reep gratis mee, als dank voor mijn eerlijkheid.

Halve moslim

Nu knaagt Kompas op een heel andere manier. Opvoeding is de invloed die je ouders bewust en onbewust uitoefenen op jou als kind. Later filter je er de goede dingen uit, en ontdek je voor jezelf hoe je de hiaten die ontstaan zijn, opvult met iets dat beter past. “Mijn ouders deden het vroeger zo, maar zo wil ik het echt niet doen,” hoor je mensen vaak zeggen.

Religie daarentegen laat geen hiaten. Religie is er, of is er niet. Je bent moslim, of je bent het niet. Een halve moslim bestaat in mijn ogen niet. Een falende moslim daarentegen weer wel. Een falende moslim denkt: ja ik geloof dat er een god is, en nee, ik heb geen tijd en zin om voor hem te bidden. Of: de koran is een mooi symbolisch verhaal, maar niet meer te rijmen in het hier en nu.
Ik ben een geslaagd voorbeeld van een falende moslim. Vind ik zelf.

Poorten van het Paradijs

Veel mensen zijn het niet met me eens. Want ik ben lief en goed en zorgzaam en eerlijk en ik doe geen kwaad en ik heb lief en, en, en. En dan komt Kompas. “Je kan wel zo lief en alles zijn en zo, maar regels zijn regels. En als je je er niet aan houdt, dan wacht Hellevuur je op.”

Ik probeer Kompas steeds uit mijn kop te verbannen. Maar dan hoor ik ‘het goede’ op m’n rechterschouder berispend fluisteren: “Kompas is lastig, maar hij heeft gelijk. Luister toch naar hem. Kompas is je hart. Kompas wil dat je naar het Paradijs gaat. Denk aan je kinderen, denk aan je overleden zoontje. Denk aan het verdriet dat je je ouders en vooral je moeder aandoet. Je moeder, die de sleutel heeft tot de poorten van het Paradijs.”

Onmogelijke wurggreep

‘Het kwade’ fluistert dan weer heel sluw: “Is dat wat je wilt? Wil je niet genieten? Wil je niet gelukkig zijn? Wil je naast je geliefde wakker worden? Wil je niet vrij zijn van al die shizzle die geloof heet? Voel eens hoe erg je het mist. Voel je verdriet en eenzaamheid. Je wilt dolgraag weer bij hem zijn. Want je houdt van hem, je wilt nu leven en genieten met hem.”

Ik kom er niet tussen. En ondertussen houdt Kompas me in een onmogelijke wurggreep. De ene dag bid ik tot Allah dat Hij me zal leiden en me zal vergeven, en huil ik om wie ik ben geworden en wat ik doe.

Stomme gast

Tijdens een gesprek met mijn vrienden was er weinig begrip voor mijn keuze voor de islam. Hoe kon ik toch geloven in een God die me zou straffen als ik een liefde heb die geen moslim is? Het leven draait toch om elkaar liefhebben? Wat een ‘stomme gast’ is het dan, dat hij mij hiervoor zou willen straffen!

In een gesprek met mijn moeder was er weinig begrip voor mijn liefde voor een niet-moslim. “Hou je gevoelens in en vraag Allah om leiding. Of hij moet zich bekeren. Maar je zegt dat hij dat niet wil. Hoe kun je van iemand houden die niet van Allah houdt? Ik wil hem niet ontmoeten, zolang hij geen moslim is. Al zou ik sterven. Jij bent mijn dochter, jij blijft altijd welkom bij me.”

Mijn leven lang leid ik een dubbelleven. Dat is het offer dat je als tweedegeneratieimmigrant (wat een kutwoord) moet brengen. Voor elke groep mensen ben je een andere persoon met andere ideeën. En diep in mijn hart heb ik gekozen voor de Islam en voor wat Allah verboden heeft. Ik kan niet kiezen. Het leeft samen naast elkaar.

Een onlosmakelijke paradox. Dát is mijn kompas.

Vliegen en vrijheid

En de andere dag vergeet ik Allah en geniet ik van de aanwezigheid van mijn liefste. Geniet ik van zijn lach en wil ik hem over zijn hele gezicht kussen. Geniet ik van zijn aanraking en wil onlosmakelijk tegen hem aan kruipen. Geniet ik van ons samenzijn en droom ik van vliegen en vrijheid. Haal ik diep adem als we een fijne wandeling maken. Sta ik buiten op het balkon, in zijn armen, te genieten van Jupiter en andere planeten en sterren.

En besef ik… Allah bestaat.. en begint alles weer opnieuw.

Verleidingen weerstaan

Me hiervan losmaken is onmogelijk. De wetenschap dat je bij rood stoplicht moet stoppen, kun je niet vergeten. Net als de wetenschap dat Allah bestaat. Het is mijn wetenschap, niet die van jou. En daarmee gelden al Zijn regels… en al Zijn beloningen en al Zijn straffen.

Het leven was zoveel makkelijker geweest als ik als mens de verleidingen van het leven hier kon weerstaan, of als er geen verleidingen voor me bestonden. Maar dan zou het geen leven zijn, en geen test, zoals mijn god Zijn plan voor mij bedoeld heeft.

Ik vrees .. en ik geniet.
Ik huil .. en ik heb lief.
Ik dwaal .. en verlies..
af en toe, en ik verkies
mijn wens soms boven
de Zijne.

 

Categorieën
Gedichten NightPoet Teksten

Night poet: Dromen

Dromen!

Laat stromen
door ’n nachtelijk verlaat.

Vang op, in genoegen
Woelend in lagen wit.
Tot de nacht
weer licht bezit.

Categorieën
Gedichten NightPoet Teksten

Night poet: Gewoontes

We overschatten
de kracht van onze
keuzes,

Terwijl
de macht
der gewoontes
onderschat wordt!

Categorieën
Gedichten NightPoet Teksten

Night poet: Treed nader..

Treed nader, kom
Dichterbij
Glinstering van het schemer,
in jouw ogen is zoet.

Kom nader
En laat ons
In het duister verdwijnen

Categorieën
Gedichten NightPoet Teksten

Night poet: Duister

Treed nader, kom
Dichterbij
Glinstering van het schemer,
in jouw ogen
is zoet.

Kom nader
En laat ons
In het duister verdwijnen

Categorieën
Familie In gesprek Opgelucht Teksten

In gesprek met…

De zon scheen laag, en omdat ik reed deed ik het zonneklepje in de auto omlaag en keek voor me uit. Zij deed het zelfde. De vragen brandden op mijn lippen, maar steeds durfde ik ze niet te stellen. Of was er geen gelegenheid. Of geen tijd. Ik had altijd haast en was altijd met mezelf en mijn mobiel bezig. Om de tijd te doden en niet confrontaties aan te gaan en wonden van vroeger open te krabben.

Mijn tante was overgevlogen uit Marokko. Samen met haar man zijn ze hun dochter gaan bezoeken die in België woont. En ook mijn ouders werden verblijd met een bezoek van een klein weekje. Omdat ik haar al langer dan tien jaar niet meer heb gezien, ben ik even op bezoek gegaan.
Zolang het over anderen ging, was er een gesprek en soms zelfs een discussie. Ik kom in het Marokkaans nooit goed uit de verf, dus bleef ik soms haperend in een zin steken die vervolgens als sneeuw in de zon wegsmolt.
Het contact bleef oppervlakkig. Later begreep ik waarom iedereen vroeg naar bed ging. Ik
ben die Marokkaanse gezelligheid verleerd. Of eigenlijk, ik heb die gezelligheid nooit goed
gekend. En zocht naar hulpmiddelen om mee te doen.
Maar dat mislukte.

In de auto dacht ik na over het contact dat je kunt hebben met familieleden. Over het contact dat ik heb met mijn zussen. Zouden mijn moeder en haar zussen met elkaar kunnen praten over waar hun kinderen mee bezig zijn? Zou er een schaamte zijn? Of is de afstand behalve letterlijk, ook figuurlijk een gapend gat geworden door de jaren heen?
Speelt generatieverschil een rol? Mijn moeder is in Nederland blijven hangen in het Marokko van de jaren 80. Terwijl mijn tante redelijk de moderne tijd heeft mee kunnen maken.

Ik nam diep adem en zuchtte mijn vraag eruit: “Moeder, hoe is jouw contact met je zus? Waar hebben jullie het over? Bespreken jullie problemen met elkaar? Of verdrietige momenten?”
Ze bespraken niet echt veel. Er was wel humor. Mijn moeder begreep de Marokkaanse humor als geen ander. Dat verleer je niet, en tegelijkertijd is het moeilijk aan te leren als je het niet kent. “Waarom zou ik het over verdrietige zaken moeten hebben, terwijl je juist een aangename tijd wilt bezorgen. En nee, we praten niet over onze kinderen. Wel als we ergens trots op zijn. Maar ik ga niet vertellen wat jij ‘uitspookt’ of conflicten die ik heb met één van je zussen.”
Op de vraag waarom, bleek het antwoord logischer te zijn dan het lijkt. Je deelt geen ellendige persoonlijke dingen met iemand die te ver weg zit. Je deelt ze zelfs niet met mensen die dichtbij zijn. Want dat is ‘hashoema’!

Op dat moment realiseerde me dat mijn moeder inderdaad nooit dingen besprak met anderen. Wat lijkt mij dat ellendig eenzaam. Nooit je hart kunnen uitstorten bij een vriendin. Nooit een probleem waar je tegenaan loopt kunnen bespreken met een iemand die hetzelfde meemaakt of heeft meegemaakt. Sowieso niet geloven in vriendschappen.

Ik heb daar de nodige klappen van meegekregen. Ik heb het mezelf later, met vallen en opstaan, moeten aanleren. Vriendschappen opbouwen, iemand hebben waar je op terug kunt vallen. En nog steeds zit er een diep ingeworteld gevoel van eenzaamheid. Het niet dúrven of kúnnen terugvallen op iemand die je vertrouwt. Of nog dieper.. wie vertrouw ik eigenlijk. Heb ik wel vrienden die ik midden in de nacht kan bellen? Ik werd overspoeld met een onbestemd gevoel. De basis die toch, hoe je er ook tegen vecht, aan je blijft knagen. De basis, die gelegd is door mijn moeder.
Hoe meer ik haar bevraag, ondanks de pijn en conflictvorming, hoe meer ik haar begrijp en zie. Vroeger werden vriendinnen me verboden. Omdat je ze toch weer verliest, ze geen goede invloed op je hebben en misschien wel een bedreiging vormden. En vast nog meer onverklaarbare redenen.

Ik keek, terwijl ik afwezig de afslag miste, voor me uit. En vanuit mijn ooghoeken zag ik mijn moeder verbaasd naar mij kijken.

Zoveel vragen die nog op m’n lippen branden..